Instytut Produkcji Roślinnej
Zakład Łąkarstwa
HISTORIA
Początki nauk Łąkarstwa sięgają lat 90. XIX, kiedy, pod kierownictwem prof. Franciszka Czarnomskiego, utworzono Katedrę Uprawy Roślin na Studium Rolniczym przy Wydziale Filozoficznym UJ. Tematyka łąkarska w szerszym zakresie była uwzględniana od 1902 roku, kiedy otworzono kolejną Katedrę Uprawy Roli i Roślin pod kierownictwem prof. Kazimierza Rogoyskiego. Jednakże dopiero w 1917 roku pojawił się odrębny przedmiot „Uprawa łąk i pastwisk” - poświęcony szczególnie problemom gospodarowania na użytkach zielonych. Tygodniowy wymiar zajęć wynosił 5 godzin wykładów oraz 3 godziny ćwiczeń. Po 5 latach przedmiot ten został włączony do szczegółowej nauki uprawy roślin, a jednocześnie kierownikiem Katedry został prof. Jan Włodek, który pełnił tę funkcję do 1939 roku. Po II wojnie światowej nastąpiło wyodrębnienie z przedmiotu „Szczegółowej nauki uprawy roślin wraz z uprawą łąk i pastwisk” osobnego przedmiotu: „Uprawa łąk i pastwisk”. Wykłady z tego zakresu prowadził dr Alfred Simmler, następnie dr Eugeniusz Ralski, a od 1948 roku dr Jan Kiełpiński, który równocześnie został kierownikiem utworzonej w 1951 roku Katedry Uprawy Łąk i Pastwisk. Wymiar tygodniowy tego przedmiotu obejmował 2 godziny wykładów oraz 3 godziny ćwiczeń. W 1953 roku została utworzona samodzielna Wyższa Szkoła Rolnicza w oparciu o Wydział Rolny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jedną z katedr powstałej szkoły była Katedra Łąk i Pastwisk, będąca jednocześnie jedną ze specjalizacji na Wydziale Rolnym, która oprócz realizowanego toku nauki została wzbogacona o seminarium łąkarskie, konwersatorium, a także ćwiczenia botaniczno-łąkarskie.
W 1970 roku, w wyniku zmian organizacyjnych Uczelni Katedra weszła w skład Instytutu Uprawy Roli i Roślin, którego Dyrektorem został ówczesny doc. dr hab. inż. Jan Filipek. Stan taki utrzymał się do 1982 roku, kiedy to nastąpił podział Instytutu z równoczesną reaktywacją Katedry Uprawy Łąk i Pastwisk pod kierownictwem prof. dr hab. inż. Jana Filipka. W 1998 roku Katedra Uprawy Łąk i Pastwisk zmieniła nazwę na Katedra Łąkarstwa, a od 01.09.2011 roku przekształcono ją w Zakład Łąkarstwa, który włączono do Instytutu Produkcji Roślinnej. W strukturze Instytutu wyodrębniono:
- Zakład Szczegółowej Uprawy Roślin
- w latach 2011-2014 - kierownik prof. dr hab. inż. Aleksander Szmigiel
- od 2014 - kierownik prof. dr hab. inż. Bogdan Kulig
- Zakład Łąkarstwa
- w latach 2011-2014 - kierownik prof. dr hab. inż. Mirosław Kasperczyk
- od 2014 - kierownik dr hab. inż. Wojciech Szewczyk.
KIERUNKI BADAŃ
W Zakładzie Łąkarstwa prowadzone są badania naukowe, które dotyczą:
- nasiennictwa traw
- dynamiki wzrostu i plonowania traw
- racjonalizacji nawożenia oraz użytkowania łąk i pastwisk, uwzględniające nawozy nowej generacji, szczególnie zalecane w warunkach stresowych, tj. w okresie suszy i niskich temperatur
- optymalizacji nawożenia mineralnego preparatami mikrobiologicznymi przy zachowaniu intensywności produkcji z jednoczesnym uwzględnieniem ochrony środowiska
- oceny pasz pod kątem składu chemicznego i jej wartości pokarmowej
- renowacji użytków zielonych
- oceny trwałości i produkcyjności gatunków i nowych odmian traw oraz bobowatych w wielogatunkowych zbiorowiskach trawiastych, a także ich oddziaływanie na glebę w odniesieniu do zmieniających się warunków klimatycznych
- oceny wartości paszowej polskich i zagranicznych gatunków i odmian traw pastewnych oraz ich mieszanek do uprawy konwencjonalnej i ekologicznej
- oceny polskich i zagranicznych gatunków i odmian traw gazonowych oraz ich mieszanek
- oceny allelopatycznego i konkurencyjnego oddziaływania gatunków i odmian traw pastewnych oraz gazonowych
- funkcji pozapaszowych użytków zielonych
- inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych pod kątem fitosocjologicznym z uwzględnieniem gatunków cennych przyrodniczo
- różnorodności florystycznej seminaturalnych zbiorowisk trawiastych
- szeroko pojętego urządzania i pielęgnacji terenów zielonych, uwzględniając rewitalizację szczególnie cennych przyrodniczo siedlisk - ochronę muraw kserotermicznych, zadarnianie wałów przeciwpowodziowych, tras narciarskich, skarp nasypów oraz terenów poprzemysłowych.
Pracownicy Zakładu Łąkarstwa realizują innowacyjne badania naukowe, które są ściśle powiązane z potrzebą nowoczesnego rolnictwa i ochrony środowiska. Należą do nich badania finansowane ze środków unijnych we współpracy z Małopolską Agencją Rozwoju Regionalnego:
- Opracowanie receptur 4 mieszanek siewnych, w tym 1 mieszanki kłączy rozchodników, dla dachów i tarasów zielonych ekstensywnych na podstawie norm FLL i badań eksperymentalnych wraz z dokumentacją wdrożeniową.
- Optymalizacja planu nawozowego roślinności łąkowej mająca na celu poprawę wartości paszowej runi oraz minimalizująca niekorzystny wpływ nawozów na środowisko glebowe.
- Raport oddziaływania na środowisko przyrodnicze dla przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy fotowoltaicznej "Suraż" wraz z przyłączem i instalacją techniczną.
W Zakładzie Łąkarstwa realizowane są dwa projekty finansowane z Małopolskiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie:
- Analiza wykorzystania małych zwierząt trawożernych do innowacyjnego, naturalnego utrzymania obwałowań przeciwpowodziowych we właściwym stanie.
- Likwidacja barszczu Sosnowskiego na terenie województwa małopolskiego.
Ponadto w Zakładzie Łąkarstwa prowadzone są projekty badawcze:
- Środowisko bez barszczu Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.) (2014-2016) finansowany w ramach funduszy EOG.
- Wielowarstwowe folie nowej generacji do produkcji kiszonek (2015-2017) finansowany z NCBiR.
OFERTA
Doradztwo w zakresie:
- gospodarki łąkowo-pastwiskowej ze szczególnym uwzględnieniem wartości pokarmowej runi i prawidłowym zbilansowaniem paszy w żywieniu zwierząt z zachowaniem ich dobrostanu
- utrzymania i ochrony cennych siedlisk przyrodniczych w gospodarowaniu ekologicznym z uwzględnieniem gatunków chronionych i narażonych na wyginięcie
- zakładania, pielęgnacji, renowacji oraz właściwego utrzymania nawierzchni trawiastych muraw boisk piłkarskich, pól golfowych, terenów zielonych (rekreacyjnych itp.)
- wykonywania projektów koncepcyjnego zagospodarowania przestrzennego terenów wokół różnych obiektów użyteczności publicznej
- zagospodarowania terenów poprzemysłowych
- utrzymania tras narciarskich, wałów przeciwpowodziowych, skarp, nasypów itp.
Szkolenia z zakresu:
- gospodarki łąkowo-pastwiskowej dla szeroko rozumianej praktyki
- aktualnych programów rolno-środowiskowych
- zakładania oraz właściwego utrzymania specjalistycznych nawierzchni trawiastych, takich jak boiska sportowe, pola golfowe i różnego typu tereny rekreacyjne.
Wykonywanie specjalistycznych opinii:
- florystycznych pod kątem fitosocjologicznym
- sądowych.
Współpraca z innymi jednostkami
Pracownicy Jednostki współpracują z: Instytutem Zootechniki - PIB w Balicach, Małopolską Hodowlą Roślin w Krakowie, Stacją Doświadczalną Oceny Odmian COBORU w Pawłowicach, firmą nasienną DSV Polska z siedzibą w Wągrowcu, firmą nawozową Intermag w Olkuszu, firmą nawozową Termo Eko Energia w Chrzanowie, firmą ERG folie w Bieruniu, Ośrodkiem Hodowli Zarodowej w Osieku oraz z firmą paszową Blattin z siedzibą w Siedlcu.
Oferta Laboratoryjna
Zakład Łąkarstwa posiada laboratorium chemiczne, w którym oznacza się zawartość azotu ogólnego, włókna surowego i jego frakcji oraz energię brutto w materiale roślinnym.
Stacja Doświadczalna w Czarnym Potoku
Zakład posiada Stację Doświadczalną w Czarnym Potoku koło Krynicy, na terenie której znajduje się stacja lizymetryczna z 32 lizymetrami. W Stacji Doświadczalnej ocenia się wzrost i rozwój traw, plonowanie, ilości oraz jakości wód opadowych i lizymetrycznych, a także prowadzi się badania fitochemiczne.
KONTAKT
